Το «Μακάριο της Παναγίας» στο Σιδηρόκαστρο - Ένα Ποντιακό έθιμο αιώνων

Το «Μακάριο της Παναγίας» στο Σιδηρόκαστρο - Ένα Ποντιακό έθιμο αιώνων

Το «Μακάριο της Παναγίας» -  ένα έθιμο που χάνεται στα βάθη των αιώνων και το τηρούσαν με θρησκευτική ευλάβεια οι Έλληνες του Πόντου και της Μικράς Ασίας - θα αναβιώσει και φέτος, ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο, στον ιερό ναό Αγίας Παρασκευής, στο Σιδηρόκαστρο Σερρών.

Το «Μακάριο της Παναγίας» είναι ένα είδος παραδοσιακού φαγητού, που προσφέρεται σε όλους τους πιστούς αμέσως μετά τη Θεία Λειτουργία ανήμερα της μεγάλης Θεομητορικής γιορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Στην αρχική του μορφή περιείχε σπασμένο σιτάρι και μοσχάρι ή κοτόπουλο που σιγοβράζονταν όλη τη νύχτα.

Στη νέα του εκδοχή, το παραδοσιακό αυτό γεύμα παρασκευάζεται από μοσχάρι, χοιρινό και πατάτες, που μαγειρεύονται όλα μαζί και προσφέρονται σε μερίδες στους πιστούς.

Όπως υπογραμμίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πατέρας Παύλος, «κάθε χρόνο διανέμονται περισσότερες από 400 μερίδες, που προετοιμάζουν με πολλή φροντίδα οι εθελοντές μας, μικροί και μεγάλοι, καθώς και πολλές κυρίες του Σιδηροκάστρου.

Η προετοιμασία ξεκινάει την παραμονή της μεγάλης γιορτής και συνεχίζεται το ξημέρωμα του Δεκαπενταύγουστου, οπότε και ανάβουν οι φωτιές στα καζάνια στον περίβολο της εκκλησίας για να ολοκληρωθεί το μαγείρεμα.

Λίγο πριν από την απόλυση της Θείας Λειτουργίας ευλογούμε το φαγητό και αμέσως μετά το διανέμουμε σε όλους τους πιστούς».

Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος οι φωτιές για την παρασκευή του γεύματος θα ανάψουν στις πέντε τα ξημερώματα. Άντρες και γυναίκες, όλων των ηλικιών, ακόμα και παιδιά, προσφέρουν εθελοντική βοήθειά.

Μεγάλα τραπέζια στήνονται έξω από τον γραφικό ναό της Αγίας Παρασκευής, που βρίσκεται στην είσοδο του Σιδηροκάστρου.

Οι πιστοί κάθονται κάτω από τα δέντρα, στον μικρό ελαιώνα που βρίσκεται ακριβώς δίπλα στην εκκλησία για να απολαύσουν το παραδοσιακό αυτό φαγητό. Οι στιγμές είναι σχεδόν ιερές, καθώς αποτελούν μια καλή ευκαιρία και μια άριστη αφορμή, οι παλαιότεροι να μιλήσουν στους νεότερους για τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις των προγόνων τους.

Πηγή: ΣΚΑΙ

Παναγία Σουμελά στο Βέρμιο: Ξεκίνησαν οι πανηγυρικές εκδηλώσεις

Παναγία Σουμελά στο Βέρμιο: Ξεκίνησαν οι πανηγυρικές εκδηλώσεις

Το απόγευμα της Πέμπτης 14 Αυγούστου ξεκίνησαν στο Πανελλήνιο Ιερό Προσκύνημα της Παναγίας Σουμελά στην Καστανιά του Βερμίου οι πανηγυρικές εκδηλώσεις για την εορτή της Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου.

Τελέστηκε Πολυαρχιερατικός Εσπερινός της εορτής χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ. Προδρόμου, συγχοροστατούντων των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών Λαοδικείας κ. Θεοδωρήτου, ο οποίος κήρυξε και το θείο Λόγο, Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως κ. Βαρνάβα, Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου κ. Στεφάνου  και Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμονος, ο οποίος στό τέλος του Εσπερινού προσεφώνησε τους μετέχοντες Αρχιερείς.

Ακολούθησε η λιτάνευση των Ιερών Εικόνων με αθρόα συμμετοχή πιστών οι οποίοι, σύμφωνα με το έθιμο, περίμεναν υπομονετικά και γονατιστοί να περάσει η ιερά εικόνα της Παναγίας από επάνω τους για να λάβουν την ευλογία της.

Στο δεξί αναλόγιο έψαλε ο Πρωτοψάλτης του Ιερού Προσκυνηματικού Ναού Αγίου Δημητρίου Πολιούχου Θεσσαλονίκης κ. Δημήτριος Χριστοδούλου μετά χορού ιεροψαλτών, ενώ στο αριστερό αναλόγιο έψαλε ο Πρωτοψάλτης του Ιερού Προσκυνήματος Παναγίας Σουμελά κ. Βασίλειος Μαυράγκανος μετά χορού ιεροψαλτών. 

Αύριο το πρωί θα τελεστεί Πολυαρχιερατικό Συλλείτουργο, Ιερά Λιτανεία και τρισάγιο στην προτομή του Υψηλάντη.

Με απόλυτη επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εκδηλώσεις "27α Ποντιακά Πολιτιστικά Δρώμενα" στην Πιερία

Με απόλυτη επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εκδηλώσεις "27α Ποντιακά Πολιτιστικά Δρώμενα" στην Πιερία

Με απόλυτη επιτυχία ολοκληρώθηκαν τα 27α "Ποντιακά Πολιτιστικά Δρώμενα" της Ένωσης Ποντίων Πιερίας στις 25-26-27-28 Ιουλίου 2025. Η παρουσία της νεολαίας για μία ακόμη χρονιά ήταν καταλυτική. Με το πλούσιο ποντιακό παραδοσιακό πρόγραμμα, και με τις παράλληλες εκθέσεις που λειτούργησαν στο χώρο, χιλιάδες κόσμος που παρευρέθηκε απόλαυσε τις άρτια οργανωμένες 4ήμερες εκδηλώσεις του συλλόγου.

Οι ήχοι της ποντιακής λύρας, του κλαρίνου και του αγγείου, μαζί με τους αξιόλογους τραγουδιστές και οργανοπαίκτες διασκέδασαν τους παρευρισκόμενους φίλους και μέλη του συλλόγου, στον γεμάτο πολιτισμό πανέμορφο αύλειο χώρο του 6ου Δημοτικού Σχολείου Κατερίνης.

Οι εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν υπό την Αιγίδα της Περιφερειακής Ενότητας Πιερίας και του Δήμου Κατερίνης.

Την Παρασκευή 25 Ιουλίου 2025, οι εκδηλώσεις άνοιξαν με ποντιακό παραδοσιακό πρόγραμμα, με τους εξαίρετους, Χρήστο Ακριτίδη και Γιάννη Κατωτοικίδη στη λύρα ο Ηλίας Παγκαλίδης, στο τραγούδι και στη λύρα- ήταν ο Γιώργος Ζαπουνίδης και ο Γιώργος Φιρινίδης. Επίσης συμμετείχαν, στο κλαρίνο ο Νίκος Μαντζιρίδης στο αρμόνιο ο Ηλίας Ρακόπουλος, στο νταούλι ο Φάνης Μεγαλόπουλος και ο Σίμος Συμεωνίδης.

Τα παιδικά και εφηβικά χορευτικά σχήματα της Ένωσης Ποντίων Πιερίας εντυπωσίασαν για μία ακόμη φορά παρουσιάζοντας παραδοσιακούς ποντιακούς χορούς.

Ο Πρόεδρος του συλλόγου Κώστας Παπουτσίδης στο χαιρετισμό του μεταξύ άλλων ανέφερε ότι οι 4ήμερες εκδηλώσεις φέτος αφιερώνονται, στη Μνήμη του επίτιμου Προέδρου Μενέλαου Τερζόπουλο και στον γνήσιο εκφραστή της ποντιακής μουσικής παράδοσης Αχιλλέα Βασιλειάδη.

Το Σάββατο 26 Ιουλίου η Ένωση Ποντίων Πιερίας τίμησε για την πολύτιμη κοινωνική της προσφορά και την έμπρακτη αγάπη της για τους συνανθρώπους μας, την κα. Ειρήνη Παρασκευοπούλου η οποία δώρισε ένα καινούργιο ασθενοφόρο στα ΕΚΑΒ Πιερίας. Τον Σύλλογο Προστασίας Παιδιών "Βενιαμίν" για το ανεκτίμητο κοινωνικό έργο του στην προστασία και τη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου για τα παιδιά καθώς και τον Σύλλογο Καρκινοπαθών Κατερίνης-Πιερίας "Η Αγία Αικατερίνη" για την ουσιαστική του προσφορά στο κοινωνικό σύνολο και την αδιάλειπτη στήριξη των ανθρώπων που δοκιμάζονται.

Η Ένωση Ποντίων Πιερίας όπως κάθε χρόνο παρουσιάζοντας πολιτιστικούς συλλόγους, είχε καλεσμένο το Πολιτιστικό Καλλιτεχνικό Σωματείο "Εταιρεία Θεάτρου Γ.Κ. Φωτιάδης" Θεσσαλονίκης όπου παρουσίασε παραδοσιακούς χορούς της Θράκης, ενώ τιμητικά ενθυμήματα αντάλλαξαν οι σύλλογοι.

Ακολούθησε ποντιακό παραδοσιακό γλέντι με την γλυκόλαλη ερμηνεύτρια της ποντιακής μουσικής παράδοσης την Αντωνία Καραγιαννίδου συνοδευόμενη από τον λυράρη Νίκο Γαβριά, ενώ εντυπωσίασε με την αυθεντική φωνή και λύρα του ο Δημήτρης Δαμιανίδης.

Συμμετείχαν επίσης στη λύρα-τραγούδι ο μαθητής του τμήματος λύρας του συλλόγου Δημήτρης Καρακώνης, στο Αγγείο ο Γιώργος Ζαπουνίδης, ο Ηλίας Ρακόπουλος στο αρμόνιο, ο Φάνης Μεγαλόπουλος και ο Σίμος Συμεωνίδης στο νταούλι.

Την Κυριακή 27 Ιουλίου, η οποία όλα τα χρόνια είναι αφιερωμένη στην Νεολαία, ο Πρόεδρος της Ένωσης Ποντίων Πιερίας Κώστας Παπουτσίδης στο χαιρετισμό του εκ μέρος του Διοικητικού συμβουλίου έκανε αναφορά στις πολυσχιδείς πολιτιστικές και κοινωνικές δράσεις του συλλόγου κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στην νεολαία και στον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η δυναμική της παρουσία στις εκδηλώσεις. Ευχαρίστησε θερμά όλους τους χορηγούς καθώς και όλους τους εθελοντές των 4ήμερων εκδηλώσεων που πρόσφεραν τον καλύτερο τους εαυτό.

Μετά και από τις δύο μέρες όπου προήχθη στο αυτόφωρο, για πρώτη φορά μετά από 26 χρόνια διοργάνωσης των εκδηλώσεων, ο Πρόεδρος της Ένωσης τόνισε ότι, «ο πολιτισμός μας δεν μπορεί να φιμωθεί, αντιθέτως η αδιανόητη και προσβλητική αντιμετώπιση της πολιτείας προς τον πολιτισμό μας, μας εξοπλίζει με ακόμη περισσότερη δύναμη και πάθος για την διατήρηση των απόλυτα επιτυχημένων εκδηλώσεων που τόσο πολύ αγάπησε και αγκάλιασε ο κόσμος και ιδιαίτερα η νεολαία μας». Αξίζει να σημειωθεί ότι και την τρίτη νύχτα των εκδηλώσεων, ο Πρόεδρος της Ένωσης αντιμετώπισε για άλλη μια φορά την αυτόφωρη διαδικασία.

Τα χορευτικά τμήματα του συλλόγου, υπό την αξιέπαινη και αδιάκοπη καθοδήγηση της καταξιωμένης χοροδιδασκάλου, Έφης Τουμπουλίδου, η οποία παρουσίασε τους χορούς και τα χορευτικά, έκλεψαν για μία ακόμη χρονιά την παράσταση καταχειροκροτούμενα από τους παρευρισκόμενους για την άψογη εμφάνιση τους, ενώ ρίγη συγκίνησης προκάλεσε η άψογη παρουσίαση του Πυρρίχιου χορού Σέρα.

Στη συνέχεια ακολούθησαν οι βραβεύσεις των αριστούχων μαθητών του συλλόγου για τις επιδόσεις τους κατά το σχολικό έτος 2024-2025. Την παρουσίαση του προγράμματος των 4ήμερων εκδηλώσεων του συλλόγου έκανε το αγαπητό μέλος του συλλόγου ο Γιάννης Προκοπίδης.

Η βραδιά συνεχίστηκε με τον αξιόλογο στο τραγούδι και στη λύρα Χρήστο Καλιοντζίδη. Αξιοθαύμαστη ήταν η ερμηνεία στο τραγούδι του μικρού Αρσένη Ορφανίδη συνοδευόμενος στη λύρα από τον Δημήτρη Ορφανίδη. Συμμετείχαν επίσης στη λύρα- τραγούδι ο Αλέξανδρος Αλχαζίδης, στο λαούτο ο Νίκος Σιδηρόπουλος, στο νταούλι ο Χρήστος Ασλανίδης και ο Γιάννης Κοκελίδης.

Οι 4ημερες εκδηλώσεις ολοκληρώθηκαν την Δευτέρα 28 Ιουλίου στο Δημοτικό Θέατρο Πάρκου Κατερίνης, από το θεατρικό τμήμα Νεολαίας του Ποντιακού Συλλόγου Πτολεμαΐδας με την παρουσίαση της Ποντιακής θεατρικής κωμωδίας "Ας τρώει μεν μαναχίαν" σε σκηνοθεσία Δημοσθένη Τριανταφυλλίδη, αποσπώντας τα θερμά χειροκροτήματα του κοινού και ιδιαίτερα οι ερμηνείες των νέων παιδιών.

Καθ΄όλη τη διάρκεια των εκδηλώσεων, λειτούργησαν εκθέσεις:

• Φωτογραφίας του Πόντου της Ένωσης Ποντίων Πιερίας «Πόντος, 3000 χρόνια Ελληνικής Ιστορίας»

• Έκθεση ζωγραφικής του τμήματος ζωγραφικής του συλλόγου,

• Βιβλίου, του βιβλιοπωλείου «ΜΑΤΙ» καθώς και παρουσίαση των δράσεων του:

• Συλλόγου Προστασίας Παιδιών «ΒΕΝΙΑΜΙΝ» και του Συλλόγου

• Καρκινοπαθών Κατερίνης-Πιερίας «Αγία Αικατερίνη».

Τις εκδηλώσεις τίμησαν με την παρουσία τους η Βουλευτής Πιερίας κα. Άννα Μάνη-Παπαδημητρίου, ο Βουλευτής Πιερίας κ. Φώντας Μπαραλιάκος, η Αντιπεριφερειάρχης Πιερίας κα. Σοφία Μαυρίδου, ο Δήμαρχος Κατερίνης κ. Γιάννης Ντούμος, η εκπρόσωπος του Βουλευτή κ. Σπύρου Κουλκουδίνα, ο Αντιδήμαρχος Κατερίνης κ. Γιώργος Κοκαβίδης, ο Πρόεδρος του ΣΠΟΣ Κεντρικής Μακεδονίας-Θεσσαλίας κ. Στάθης Κατσίδης, Περιφερειακοί και Δημοτικοί σύμβουλοι, καθώς πολλοί Πολιτιστικοί σύλλογοι και κοινωνικοί φορείς της Πιερίας.

Για δεύτερη συνεχή χρονιά χωρίς Θεία Λειτουργία στην Παναγία Σουμελά τον Δεκαπενταύγουστο – Εθνικιστικές φωνές στην Τουρκία «πνίγουν» τον εορτασμό

Για δεύτερη συνεχή χρονιά χωρίς Θεία Λειτουργία στην Παναγία Σουμελά τον Δεκαπενταύγουστο – Εθνικιστικές φωνές στην Τουρκία «πνίγουν» τον εορτασμό

Για δεύτερη συνεχή χρονιά, η Θεία Λειτουργία δεν θα τελεστεί στην ιστορική Ιερά Μονή της Παναγίας Σουμελά στην Τραπεζούντα, ανήμερα της μεγάλης εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στις 15 Αυγούστου, δεδομένου ότι -αν δεν αλλάξει κάτι δραματικά τα επόμενα 24ωρα- οι Τουρκικές αρχές δεν αναμένεται να χορηγήσουν την απαραίτητη άδεια.

Οι εθνικιστικές φωνές που εντάθηκαν από το 2023 φαίνεται ότι «πνίγουν» τον εορτασμό της Κοίμησης της Θεοτόκου στο ιστορικό μοναστήρι στον Πόντο, και φέτος. Η μεγάλη Θεομητορική εορτή συμπίπτει με την επέτειο της Άλωσης της Τραπεζούντας το 1461, ένα γεγονός που χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για την αποτροπή της τέλεσης της Θείας Λειτουργίας και τη λατρευτική σύναξη των Χριστιανών στην πνευματική κοιτίδα του Ποντιακού Ελληνισμού. Επίσης προσδίδει στο θέμα έντονη ιστορική και πολιτική χροιά, καθώς για ορισμένους αποτελεί μια «επέτειο νίκης των Οθωμανών προγόνων», η οποία, όπως τονίζουν, δεν πρέπει να επισκιαστεί από τις θρησκευτικές τελετές.

Σύμφωνα με την Τουρκική εφημερίδα “Günebakış”, το Οικουμενικό Πατριαρχείο υπέβαλε αίτημα στο Υπουργείο Εσωτερικών της Τουρκίας για άδεια να τελεστεί η Θεία Λειτουργία στις 23 Αυγούστου, ημέρα αποδόσεως της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (στα «Εννιάμερα της Παναγίας»). Φέτος, αν δοθεί άδεια, η απουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη θα καταγραφεί για τρίτη φορά, σύμφωνα με Τουρκικές πηγές.

Πέρυσι, οι Χριστιανοί γιόρτασαν τα Εννιάμερα της Παναγίας αντί για την Κοίμησή Της, χωρίς την παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου. Όσοι μετέβησαν στο ιστορικό μοναστήρι που είναι χτισμένο στις παρυφές του όρους Μελά στον Πόντο, είχαν προμηθευτεί ειδικές άδειες για να παραστούν. Το γεγονός αυτό οδήγησε σε χαμηλή προσέλευση από κάθε άλλη φορά από το 2010 οπότε και τελέστηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο η πρώτη Θεία Λειτουργία μετά το κλείσιμο της Μονής. Σύμφωνα με τα τοπικά μέσα, δεν ξεπέρασαν τους 100 οι προσκυνητές.

Από το 2010, οπότε και επανεκκίνησαν οι Θείες Λειτουργίες μετά την πολυετή εγκατάλειψη της Μονής, έχουν τελεστεί συνολικά έντεκα Λειτουργίες, με παύση λόγω των πενταετών εκτεταμένων εργασιών αναστήλωσης.

Η εφημερίδα επισημαίνει πως η αβεβαιότητα γύρω από την έκδοση της άδειας έχει ήδη μειώσει τον αριθμό των πιστών που προτίθενται να συμμετάσχουν στις Ακολουθίες, ενώ στο Φανάρι συζητείται η συνέχιση των Λειτουργιών, με την επικρατούσα άποψη να τάσσεται υπέρ της συνέχισης ανεξαρτήτως ημερομηνίας.

Έντονη κριτική από Τούρκο βουλευτή κατά του Οικουμενικού Πατριαρχείου

Παράλληλα, ο βουλευτής της Τραπεζούντας με το İYİ (Καλό Κόμμα) Γιαβούζ Αϊντίν, κατέθεσε ερωτήσεις στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση, εκφράζοντας ανησυχίες για πρωτοβουλίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου που υπερβαίνουν, κατά την άποψή του, τη θρησκευτική του αρμοδιότητα.

Επισήμανε τις προσπάθειες «επέκτασης του πλαισίου της Συνθήκης της Λωζάνης» και ζήτησε από τον Υπουργό Εσωτερικών Αλί Γερλικαγιά να διευκρινίσει αν έχει γίνει εκτίμηση για κινδύνους στη δημόσια τάξη λόγω των Λειτουργιών και άλλων πολιτιστικών εκδηλώσεων του Πατριαρχείου, καθώς και τη συμμόρφωση με τη Συνθήκη και την Τουρκική νομοθεσία.

Με νέα ερώτηση προς τον Υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, επανέφερε το θέμα της Οικουμενικότητας του Πατριαρχείου και ζήτησε να μάθει εάν παρακολουθείται το διπλωματικό περιεχόμενο των διεθνών δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τη Μονή Σουμελά.

Επίσης, ρώτησε αν υπάρχουν καταγεγραμμένες δηλώσεις από μειονοτικά ιδρύματα ή άτομα του Πατριαρχείου που στρέφονται κατά της Τουρκίας σε διεθνείς πλατφόρμες και ποιες ήταν οι απαντήσεις του Υπουργείου Εξωτερικών τα τελευταία πέντε χρόνια.

Πηγή: Ορθοδοξία

Παναγία Σουμελά στο Βέρμιο: Χωρίς τηλεοπτική μετάδοση φέτος η Αρχιερατική Θεία Λειτουργία

Παναγία Σουμελά στο Βέρμιο: Χωρίς τηλεοπτική μετάδοση φέτος η Αρχιερατική Θεία Λειτουργία

Η Παναγία Σουμελά, ιερό κέντρο του ανά τον κόσμο Ποντιακού Ελληνισμού, εκφράζει την κοινή των Ελλήνων συνείδηση για τη διατήρηση της εθνικής μνήμης και τη θέληση για έναν κόσμο αδελφωμένο, που θα διδάσκεται από την Ιστορία.

Στην Καστανιά Ημαθίας, στις πλαγιές του Βερμίου, εκεί που στέκει ένα από τα σπουδαιότερα προσκυνήματα της χριστιανοσύνης -και ιδιαίτερα στη μεγάλη θεομητορική εορτή της Κοιμήσεως της Πλατυτέρας των Ουρανών- Κάθε χρόνο συρρέουν χιλιάδες πιστοί, Ποντιακής και όχι μόνο, καταγωγής για προσκυνήσουν τη Χάρη της.

Μέλη Ποντιακών σωματίων με παραδοσιακές φορεσιές θα βρίσκονται και φέτος από νωρίς το πρωί εντός του Ιερού Ναού, αποτίνοντας φόρο τιμής στην προσφυγομάνα Παναγιά, την Παναγιά των Ποντίων όπως την αποκαλούν.

Σε αντίθεση με άλλες όμως χρονιές, η κρατική τηλεόραση, δεν θα μεταδώσει τηλεοπτικά για ακόμα μία χρονιά την καθιερωμένη εδώ και δεκαετίες Θεία Λειτουργία στην Καστανιά στο Βέρμιο στο Ιερό προσκύνημα της Παναγίας των Ελλήνων του Πόντου. Λεπτομέρειες μέχρι στιγμής δεν έχουν γίνει γνωστές.

Αντιθέτως την Παρασκευή 15 Αυγούστου στις 16:00 θα μεταδοθεί από την ΕΡΤ3 το επεισόδιο «Παναγία Σουμελά» της εκπομπής «Χαρά Θεού», το οποίο ανατρέχει στη λεηλασία της Ιεράς Μονής Παναγίας Σουμελάς στην Τραπεζούντα και στην ίδρυση της Νέας Μονής στο Βέρμιο. Ένα μοναδικό αφιέρωμα στην ιστορία του Ποντιακού Ελληνισμού, από το Βυζάντιο ως τον ξεριζωμό του από τους Νεότουρκους, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Μουρτζόπουλου και παρουσίαση Γιάννη Μελισσίδη.